İş hayatında sık karşılaşılan tükenmişlik hissi ya da bir başka deyişle tükenmişlik sendromu, çalışanların performanslarına direkt olarak yansıyor. Ciddi bir sosyal problem olarak değerlendirilen bu sendrom, temelinde insanların kendilerini daha yalnız ve yüzeysel hissetmeye başlamaları ile birlikte kendini belli etmeye başlıyor. Maddi ve manevi ihtiyaçların karşılanması için sürekli bir çaba içerisinde olunması ve beraberinde mutsuz olunması gibi unsurlar da bu sendromun yaşanmasında etkilidir.
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Günümüzde bir meslek hastalığı olarak düşünülen çalışanlarda tükenmişlik sendromu durumu, aşırı uzun süren stresten kaynaklı olarak da doğabiliyor. Duygusal, fiziksel, zihinsel yorgunluğun bir arada yaşanması hali ve genel bir isteksizlik durumu olarak tanımlanabilir. Elbette tükenmişlik sendromu evreleri olan bir rahatsızlıktır ve her bireyde aynı şekilde ortaya çıkmayabilir. Çalışan insanlarda karşılaşılan sendrom, motivasyon eksikliğini, çalışmaya karşı isteksizliği de beraberinde getirebilir. Yorgunluk, travmatik stres ya da dolaylı travma gibi durumlarda da iş hayatında tükenmişlik sendromu ortaya çıkabiliyor.
İşyerinde Tükenmişlik Sendromu
Tükenmişlik sendromunun sadece belirli sektörlerde çalışan kişilerde ortaya çıkmadığını belirtmeliyiz. Hemen her sektörde faaliyet gösteren çalışanlarda, işyerinde tükenmişlik sendromu durumu gözlemlenebilir. İş ve yaşam dengesinin bozulması gibi bazı neticeler de doğurabilen bu sendrom, başlangıç evresinde sadece odaklanmakta zorlanma gibi basit ve üstesinden gelinebilecek bir tablo ortaya koyar. Ancak zaman ilerledikçe motivasyon düşüklüğü, karamsarlık, yorgunluk ve stresle baş etmede güçlük çekme gibi çok daha farklı semptomlar gösterebiliyor. Bu sendromu yaşayan kişilerde görülen ortak özellik ise sürekli olarak bitkin ve mutsuz hissedilmesidir. Bununla birlikte iş tatmininin azalması gibi bazı hislerle de kendini belli edebilir.
Çoğu zaman tükenmişlik sendromu ile depresyon birbirine karıştırılır. Hatta bu sendromu yaşayanlar da depresyona girdiklerini düşünebiliyor. Ancak depresyon ile tükenmişlik sendromu arasında çok büyük farklar olduğunu belirtmeliyiz. Her iki durumda kişilerin yaşadıkları hisler ya da şikayetleri benzer nitelikte olabilir. Genel bir değerlendirme yapıldığında hem nedenlerinin hem de sonuçlarının çok farklı olduğunu eklemek gerekir. Dolayısıyla depresyon ile tükenmişlik sendromunun birbirine karıştırmamak önem taşır. Önem taşıyan bir diğer detay da kişilerde tükenmişlik belirtileri ortaya çıktığında bu durumun ciddiye alınmasıdır.
İşyerinde Tükenmişlik Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
- Yorgun ve bitkin hissetme
- Duyarsızlaşma
- İş başarısında azalma
- İşe odaklanmakta zorlanma
- Motive olamama ya da motivasyonu uzun süre devam ettirememe
- Tükenme duygusu
- İştahta değişimler olması
- Uykuya dalmakta zorlanma ve geceleri sık sık uyanma gibi uyku problemleri
- Baş ağrısı
- Kaslarda ağrı hissedilmesi
- Duygusal hissetme
- Kendinden şüphe duyma
- Yalnızlık hissi
- Genel olarak kendinden memnun olmama
- Hayata karşı genel bir memnuniyetsizlik
- Sorumlulukları yerine getirmeme
- İş ile alakalı ani öfke patlamaları yaşama
- İş arkadaşlarına karşı ilgisizlik, empati yapamama ve sosyalleşmeme
Yukarıda sıraladığımız tükenmişlik sendromu belirtileri bu sorunu yaşayan kişiler tarafından dikkate alınmalı ve mutlaka yardım için bir uzmana danışılmalıdır. Mutlaka belirtilerin tamamının eksiksiz bir şekilde her bireyde bulunması gerekmez. Sadece bir ya da birkaç belirti yaşandığında da sorunun kişi tarafından ciddiye alınması ve bir uzmana danışılması sosyal yaşantı ve iş hayatı açısından oldukça mühimdir.
İşyerinde Tükenmişlik Sendromunun Çözümü Nedir?
Elbette tükenmişlik sendromu çözümü olan bir durumdur. Çözüm için bir uzmana danışılması gerektiğinin altını çizmeliyiz. İşyerinde bu sorunla mücadeleye destek vermek için yapılabilecekler ise şu şekildedir.
- Nasıl Olduğunu Sorun
Çalışanlara nasıl olduklarını sormalısınız. Çalışanlara duyguları hakkında soru sormanız, değerli hissetmelerine yardımcı olacaktır.
- Kontrol Eksikliğini Giderin
Kontrol eksikliği, tükenmişlik sendromunu besleyen bir durumdur. Çalışanlara kontrolü ellerinde tutabilecekleri bir görev ve sorumluluk vermek de çözüm yöntemlerinden biri olabilir.
- Teşekkür/Takdir Edin
Yapılabilecekler arasında en önemli olanlardan biri de çalışanlara teşekkür etmek ve başarılarından dolayı takdir etmektir. Bunun için mutlaka büyük bir başarı sergilenmesi beklenmemelidir. İşe geç kalmıyor olmak da bir teşekkür ve takdir nedeni olabilir.
- Sosyal Bağlantılara Teşvik Edin
Sosyalleşmek, tükenmişlik sendromunu azaltır ve işyerinde çalışanların sosyalleşmeye teşvik edilmesi de önemli bir fayda sağlayacaktır.
Bu içerikte belirtilenler bilgilendirme amacını taşır ve tedavi metodu değildir. Tüm tükenmişlik sendromu yaşayanların kesin çözüm için mutlaka bir uzmana danışması gerekir. Uzman yarımı ile tükenmişlik sendromundan kurtulmanın mümkün olduğunu ve sürecin kişi için zorlayıcı olmadığını da ekleyebiliriz.
